RGB en CMYK, termen die je misschien wel eens voorbij hebt horen komen, maar wat houdt dat nou eigenlijk in? Om alles goed te begrijpen leggen we het technische gedeelte aan je uit. Stap voor stap, zodat jij straks precies weet wat het verschil is en weet waar je rekening mee dient te houden.
RGB en CMYK zijn benamingen voor types kleurbereik, dit noemen we kleurprofielen. Met RGB-kleuren kun je fellere kleuren bereiken dan bij CMYK-kleuren. Hier dien je dus rekening mee te houden bij de keuze van jouw kleuren. In Word kun je namelijk het kleurprofiel niet kiezen en werk je altijd in RGB, waardoor je felle kleuren kunt kiezen die wij vervolgens niet kunnen drukken. Je mag jouw bestand gewoon in RGB maken, maar wij zetten altijd RGB naar CMYK om. Hieronder leggen we aan je uit hoe het werkt en wat er dan met jouw bestand kan gebeuren.
Waar staan RGB en CMYK voor?
RGB staat voor Red Green & Blue (Rood Groen Blauw) en CMYK staat voor Cyaan Magenta Yellow & Keyblack (Cyaan Magenta Geel Zwart). Deze kleuren geven de kleuren aan waarmee ‘gemixt’ wordt.
Verschil RGB en CMYK
Het grootste verschil tussen RGB en CMYK is de opbouw. RGB is gemaakt voor beeldschermen en CMYK is gemaakt voor druk. Om die reden werken ze precies andersom. Een beeldscherm is standaard zwart, om daar iets op te tonen kunnen lampjes aangezet worden om het lichter maken. Een vel papier is standaard wit, om daar iets op te tonen kunnen we het donkerder maken door inkt toe te voegen.
RGB op een beeldscherm
Een beeldscherm wordt lichter gemaakt door middel van hele kleine lampjes in de kleuren Rood Groen en Blauw. Als alle drie deze lampjes volop schijnen, dan registreren wij een witte kleur. Door de verhouding van de kleuren te veranderen, kan elke kleur gemaakt worden. Mocht je meer uitleg willen over het proces van licht en het registreren van kleuren dan raad ik je aan om eens deze video te kijken van Willem Wever (in deze video leggen ze het veel eenvoudiger uit dan in de meeste video’s).
CMYK op een drukvel
Bij druk werkt het dus andersom, bij druk wordt door middel van inkt een kleur gemaakt. Zouden we hier ook de kleuren groen rood en blauw gebruiken, dan komen we niet zo ver, dan kan je bijvoorbeeld nooit de kleur geel maken. Denk maar aan verf, wanneer je groene en rode verf met elkaar mengt ontstaat er een donkere kleur en geen geel (zoals bij licht wel het geval is). Bij verf, en dus ook bij inkt, haal je het meeste bereik met de kleuren cyaan (blauw), magenta (roze) en geel. En om echt donkere kleuren te kunnen maken, is daar nog zwarte inkt aan toegevoegd.
Verschil in kleurbereik
Bovenstaand zie je de kleuren van zowel RGB en CMYK, hierin kan je ook zien welke kleuren ontstaan als je de kleuren met elkaar mixt. Wat hierin vooral opvalt is dat het groen, rood en blauw van RGB veel feller zijn dan bij CMYK, dit is het merkbare verschil tussen de twee kleurprofielen. Het is niet mogelijk om het felle groen, rood of blauw te drukken. Als je dus bijvoorbeeld een omslag aanlevert met een felblauwe achtergrond, is de uitkomst uiteindelijk een andere kleur blauw. Hieronder geven we een paar voorbeelden weer, dit is niet 100% exact omdat je beeldscherm kan afwijken, maar geeft je wel een heel goed beeld.
Je ziet het verschil vooral terug in de felle kleuren. In een reguliere foto zitten deze felle kleuren niet, dus dan is de omzetting geen enkel probleem. In de meeste gevallen zie je tussen de foto’s in RGB en CMYK geen enkel verschil. Voor teksten of achtergrondkleuren dien je hier wel rekening mee te houden. Je kunt gewoon een document met een felblauwe achtergrond aanleveren, maar dan wordt dit dus automatisch omgezet naar CMYK, dus een doffere kleur.
Van inkt naar afbeelding
Nu je weet hoe het kleurbereik in elkaar zit, kan je jouw boek maken. Maar wellicht vind je het leuk om ook te weten hoe die kleuren in het boek terecht komen en samen de afbeelding vormen, dit leggen we daarom ook uit. De printer zet allemaal hele kleine stipjes op het papier en alle stipjes samen vormen de afbeelding. Deze stipjes zijn met het blote oog niet te zien, maar als je een loep op het drukwerk zet zal je de stipjes zien. In het plaatje hieronder zie je hoe dit beeld eruit zit.
Mixen in CMYK-kleurcodes
Welke kleur er gedrukt moet worden (of bij RGB getoond moet worden op je scherm) geven we aan in een kleurcode. Deze codes worden doorgestuurd naar de machine en zo weet de machine precies welke inkt hij op welke plek moet gebruiken. Zo’n code ziet er als volgt uit; CMYK 0,100,0,0 of C0, M100, Y0, K0. Deze beide codes betekenen hetzelfde, namelijk dat alleen de kleur magenta gedrukt dient te worden en de rest van de kleuren niet. Heb je CMYK 0,100,100,0, dan staat dit voor de kleur rood, namelijk 100% magenta en 100% geel – wat samen rood maakt. Zo kan je elke variant maken, onze rood/bruine huisstijlkleur is bijvoorbeeld CMYK 28,97,51,32 – een mengelmoesje van alle kleuren.
Als je een effen kleur CMYK 0,50,100,25 hebt, zullen er geen stipjes cyaan zijn, zullen er middelmatige stippen magenta zijn, grote stippen geel en kleine stipjes zwart. Omdat deze stipjes zo dicht op elkaar staan, zie je de kleur die je hebt gekozen. Bij een afbeelding gebeurt hetzelfde, alleen zijn dan alle setjes stippen afwijkend van elkaar. Deze kleine verschillen maken de kleur net ietsjes anders. Zoom deze pagina maar eens uit (of bekijk het van een grote afstand), dan zie je dat de stipjes verdwijnen en het één massa gaat lijken.
Hopelijk heb je nu een beter beeld hoe het digitale drukproces werkt en kan je zo de mooiste kleur kiezen!