Een goede titel voor een boek kiezen is zeer belangrijk en moet zeker niet onderschat worden. Dit is één van de belangrijke aspecten die jouw boek een professionele uitstraling geven en ervoor zorgen dat het boek goed verkocht wordt. Hoe je een goede titel voor een boek kiest, vertellen we je in deze blog.
Waarom is een goede titel voor een boek belangrijk?
Een goede titel voor een boek is belangrijk omdat jouw boek anders niet opgepakt of gelezen wordt. Je hebt al zoveel energie in het binnenwerk gestopt, dan verdient het ook een goed jasje met een bijbehorende mooie titel. Al is het boek alleen voor je partner geschreven, je wilt alsnog dat diegene het een professioneel boek vindt. De titel is het eerste wat op een omslag gelezen wordt. Je wilt natuurlijk die goede eerste indruk maken. Pas als iemand door de titel overtuigd wordt om het boek op te pakken, zal diegene de ondertitel of achterkant van het boek lezen. In de ondertitel en op de achterkant (de flaptekst) kan de lezer vervolgens overtuigd worden om het boek daadwerkelijk te gaan kopen of lezen.
Een boektitel verzinnen; hoe kom je erop?
Bekijk boektitels van andere boeken
Allereerst is het raadzaam eens te kijken naar andere boeken. Kijk naar boeken in hetzelfde genre, want elk genre heeft weer andere soorten boektitels. Maak een lijstje met titels die jou aanspreken en titels die dit juist niet doen. Kijk vervolgens of je een gemeenschappelijke deler kunt vinden, welke jij ook kunt toepassen of vermijden voor jouw boektitel. Bedenk daarnaast eens bij boeken die je kent (uit hetzelfde genre) waarom deze titel gekozen is, wat de connectie van deze titel met het verhaal/de inhoud is.
Noteer alle ingevingen tussendoor
Je zult je boek wellicht starten onder een werktitel. Een werktitel is een titel die je tijdelijk aanneemt totdat je een betere hebt bedacht. Noteer deze werktitel bovenaan een lijstje en zet elke ingeving die je tijdens het schrijven krijgt op dit lijstje. Dit kunnen al gehele boektitels zijn, maar ook losse steekwoorden of misschien zelfs complete zinnen. Schrijf alles op; al lijkt het op dat moment onbruikbaar, wie weet brengt het inspiratie voor de uiteindelijke titel.
Brainstormsessie
Meestal komt een titel voor een boek niet zomaar direct in je op. Veel goede boektitels zijn bedacht in een brainstormsessie. Met meer mensen komen er immers vanzelf meer ideeën en dus meer mogelijke boektitels op tafel. De kans dat die ene perfecte boektitel voor jouw boek er tussen zit is dus groter dan wanneer je het alleen bedenkt. Kijk eens wie met jou wil sparren over de titel. Het is natuurlijk handig hen eerst het verhaal te laten lezen, zodat ze ook kunnen beoordelen wat bij het verhaal past en zelf ideeën kunnen aandragen.
Mindmap
Een goede techniek bij het brainstormen is het maken van een mindmap. Ook als je alleen aan de slag gaat, is dit een goede techniek om tot andere titels te komen. Je kunt bijvoorbeeld beginnen met jouw werktitel. Zorg dat de belangrijkste onderwerpen of gebeurtenissen uit het boek, maar ook de algemene sfeer en eventuele hoofdpersonen aan bod komen. Schrijf alles kort en krachtig op, bijvoorbeeld in één of twee woorden. Uiteindelijk kun je aan de hand van al deze woorden kijken of er een goede titel op papier staat of dat een combinatie van woorden een goede titel vormt.
Synoniemen
Bedenk synoniemen bij alle (belangrijke) woorden in jouw mindmap. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld de website synoniemen.net gebruiken. Het kan tot nieuwe inzichten leiden, die weer kunnen leiden tot een goede boektitel. Daarnaast kan het ook de oplossing bieden wanneer je een titel aan moet passen omdat deze bijvoorbeeld al bestaat.
Elementen in boektitels
Veel titels van boeken bevatten één of meerdere elementen uit onderstaande rij. Het is goed om eens te kijken of jij deze elementen in kunt vullen voor jouw boek en neem deze vervolgens mee in jouw mindmap. Vaak kun je met één of twee van deze elementen al hele mooie boektitels maken.
Type hoofdpersoon: De onderhandelaar / De bewaker / De chirurg / De vredestichter / De vrijheidsstrijders / Het meisje / De reus / De olifant
Naam hoofdpersoon: Familie Van Haren / Peter de Jong / Zijn naam is Jaap van Zwol / Anna en Timo
Plek: Op de afgrond / Zomerkamp / Het Mariënpark / Amsterdam / In de kinderopvang / Op safari / In de boomhut
Onderwerp: Afvallen / Omgaan met zwangerschapsdementie / De magie van yoga / De slaapgids / Peuters en kleuters / De familiegeschiedenis / De opstartgids / Schrijftips
Doelgroep: voor de startende boekenschrijver / voor zelfstandige schilders / voor pedagogisch medewerkers
Tijd: De 16e eeuw / 24 uur te gaan / De seconden tikken weg / Onomkeerbaar / In het ochtendlicht / binnen 5 dagen / binnen 3 weken
Zintuigen: De geur van de dood / De zoete smaak / Het geluid van de wind / Oorverdovende stilte / De noodkreet
Belangrijk item: De gele parasol / De rode vlag / De verloren ring / De lelie / De gouden haarlok
Een combinatie van bovenstaande elementen:
De vrijheidsstrijders van Amsterdam
Familiegeschiedenis Van Haren
De vredestichter met de rode vlag
Anna en Timo op safari
Peter de Jong op de afgrond
Het meisje in het ochtendlicht
De noodkreet in het Mariënpark
De geur van de lelie
Het meisje met de gouden haarlok
Peuters en kleuters in de kinderopvang
De opstartgids voor zelfstandige schilders
10 kg afvallen binnen 3 weken
Aan welke eisen moet een goede boektitel voldoen?
Veel is een persoonlijke keuze, maar er zijn toch wel een paar vereisten waaraan een goede boektitel echt moet voldoen. Controleer goed of jouw boektitel aan deze eisen voldoet. Voldoet deze niet aan de eisen of twijfel je? Dan is het beter om een andere titel te kiezen.
Dicht bij het boek
Het is heel belangrijk om dicht bij je boek te blijven. Wellicht een open deur, maar soms willen we zo’n creatieve boektitel bedenken dat het toch wat ver afdwaalt. Voor een non-fictieboek moet het sowieso heel helder zijn waar het boek over gaat en mag dit niet tot de verbeelding spreken. Bij een fictieboek mag de boektitel zeker wel tot de verbeelding spreken en wat vager zijn. Bedenk goed of de titel geen verkeerde verwachtingen schept en of het na het lezen voor iedereen een logische titel is.
Is de titel bijvoorbeeld “De rode schoen”, dan wordt een lezer nieuwsgierig naar die rode schoen, maar wil diegene dat ook wel terugvinden in het boek. Het is bijvoorbeeld een prima titel bij een seriemoordenaar die telkens een slachtoffer uitkiest met rode pumps aan, maar bijvoorbeeld geen goede titel als de hoofdpersoon iemand leert kennen die heel toevallig rode schoenen aan heeft en die schoenen er verder niet echt toe doen. Een titel als “Spijt!” (van Carry Slee) staat bijvoorbeeld heel dicht bij het verhaal, het hebben van spijt is namelijk een enorm belangrijke pijler in het boek.
Kort en krachtig
Een lange titel of een titel met ingewikkelde woorden is moeilijk te onthouden. Als iemand een titel ergens hoort of ziet en zich later bedenkt het boek te willen aanschaffen, moet de titel nog wel herinnerd worden. Als de titel erg lang of ingewikkeld is, is de kans dat de titel vergeten wordt groter. Daarnaast worden ingewikkelde woorden eerder foutief gespeld, wat ervoor kan zorgen dat het boek online niet of moeilijker gevonden wordt. Een korte titel kan tevens groter op het omslag gezet worden en springt er daardoor meer uit.
Nu is het niet zo dat je niet boven een bepaald aantal woorden uit mag komen, maar bedenk altijd of het korter kan. Kan er bijvoorbeeld een gedeelte verplaatst worden naar de ondertitel of is het zo belangrijk dat het toch echt in de titel moet komen te staan omdat iemand anders het boek nooit zou oppakken. De titel is namelijk alleen om te overtuigen dat het boek opgepakt moet worden, dat dit het boek kan zijn dat de lezer zoekt. Verdere informatie kan verwerkt worden in de ondertitel of op de achterkant van het boek, daar moet de lezer overtuigd worden het boek ook daadwerkelijk te kopen en/of te lezen.
Het gevoel en associaties
Let goed op dat de sfeer en het gevoel bij het boek kloppen. Welk gevoel kan iemand krijgen als diegene alleen jouw titel hoort, en past dit bij jouw boek? Een titel als “Dodelijke wraak” (van Robert Bryndza) is hier een goed voorbeeld van. Je krijgt direct een onheilspellend gevoel bij deze titel, wat uitstekend past bij deze thriller.
Let ook goed op welke associaties er gemaakt kunnen worden met jouw titel. Bedenk elke mogelijke associatie, wellicht maken andere lezers die associatie ook wel. Ga daarna na of deze associaties slecht zijn of verkeerde verwachtingen kunnen creëren. Bij een titel als “De verzetsstrijders” denkt men misschien al snel aan de Tweede Wereldoorlog. Gaat jouw boek helemaal niet over de Tweede Wereldoorlog, dan is het wellicht niet de beste titel. Je zou dan voor een compleet andere titel kunnen gaan of de verkeerde associatie wegnemen; zoals in dit voorbeeld zou je kunnen gaan voor “De verzetsstrijders van Libanon”.
Het overwegen waard
Er is geen magisch recept voor de beste titel voor een boek, je zult zelf goed moeten kijken wat bij jouw boek past. Hieronder wel een paar extra opties die het overwegen waard zijn.
Een vraag beantwoorden / Koopintentie
Of het beantwoorden van een vraag zou kunnen werken in jouw titel hangt af van de koopintentie. Zit iemand met een probleem of behoefte en biedt jouw boek daar een oplossing voor, dan zou het beantwoorden van de vraag een goede titel kunnen zijn. Dus bijvoorbeeld een titel als “Hoe je jouw hond weer in het gareel krijgt” of “Een trouwe hond in 10 weken”.
Overtuigende boektitels
Je kunt de titel van een boek extra kracht bijzetten door krachtwoorden te gebruiken, bijvoorbeeld “De kracht van …”, “De kunst van …” of “Het geheim van …”. Ook kun je de gebiedende wijs gebruiken, zoals bijvoorbeeld “Val af!” of “Word marketingexpert!”. Overweeg het eens.
Stijlfiguren toepassen in de boektitel
Titels van boeken bevatten regelmatig stijlfiguren. Stijlfiguren zijn manieren om creatief met taal om te gaan. Je kunt daarmee jouw boektitel nog net wat meer kracht bijzetten. Hieronder een aantal stijlfiguren (of stijlfouten) die toegepast zouden kunnen worden. Alle benamingen van de stijlfiguren worden benoemd, zodat je indien gewenst meer informatie of voorbeelden op kunt zoeken.
Alliteratie
Een stijlfiguur die je regelmatig terug zou kunnen zien in titels van boeken is de alliteratie. Een alliteratie is een zin waarbij dezelfde klank vaak voorkomt. Een alliteratie rolt lekker over de tong, krijgt een ritmische klank en wordt daardoor ook makkelijker onthouden. Een uitstekend voorbeeld hiervan is de bestseller Dromen, Durven, Doen (van Ben Tiggelaar), waarbij alle woorden beginnen met dezelfde beginletter. Andere voorbeelden van mogelijke allitererende boektitels zijn “Zon, Zee en Zonnebrand”, “Leren lezen verrijkt je leven” of “Vervlogen verleden”. Je kunt bij een afweging tussen twee woorden dus ook kijken welk woord beter allitereert.
Tegenstelling
Je zou ook gebruik kunnen maken van een tegenstelling in de titel. Een tegenstelling geeft twee eigenschappen die het tegenovergestelde van elkaar betekenen in een titel. Dit zorgt ervoor dat dit beter opvalt. Denk bijvoorbeeld aan “Kleine Timo en de grote fiets” of “Nieuwe handel met oude spullen”.
Schijnbare tegenstelling
Ook kun je gebruik maken van een paradox of een oxymoron. Zowel een paradox als een oxymoron zijn een schijnbare tegenstelling. Bij een dergelijke tegenstelling denkt het brein eerst dat dit niet klopt, terwijl dit wel degelijk klopt. Bij bijvoorbeeld een titel als “Vrede in oorlogstijd” denk je gelijk dat dit niet kan, want vrede en oorlog gaan in het brein niet samen. Andere voorbeelden zijn “De warme winter” of “Het donkere licht”.
Overbodige eigenschap
Een pleonasme houdt in dat een eigenschap benoemd wordt die onlosmakelijk verbonden is met het woord. Bijvoorbeeld “De witte sneeuw”, sneeuw is ten aller tijden wit en het is dus overbodig om dit te benoemen. Een pleonasme is eigenlijk een stijlfout, maar in een titel kun je dit bewust gebruiken om jouw titel kracht bij te zetten. Voorbeelden van een pleonasme zijn “Het rode bloed”, “Naar beneden vallen” of “De grote reus”.
Herhaling van betekenis
Een tautologie is een combinatie van woorden die hetzelfde betekenen. Bijvoorbeeld “Eenzaam en alleen”, deze woorden betekenen allebei hetzelfde, maar door deze combinatie wordt de eenzaamheid extra benadrukt. Voorbeelden van een tautologie zijn “Eeuwig en altijd” of “Leugen en bedrog”.
In de Nederlandse boektitels van de beroemde schrijfster Nora Roberts zijn regelmatig stijlfiguren verwerkt. Herken jij welke stijlfiguren gebruikt worden in de boektitels ’tussen licht en donker’, ‘Hemel en aarde’, ‘Schitterende sterren’, ‘De eerste en laatste’, ‘Onder de warme zomerzon’, ‘Eeuwig en voor altijd’ en ‘Wie waagt wint’.
Check, laat checken en check nog eens
Bestaande titels van boeken checken
Wanneer je een titel of meerdere titels hebt bedacht, is het altijd goed om in de openbare titelbank (titelbank.nl) te kijken of deze titel al gebruikt wordt voor andere boeken. Tevens kun je online boekhandels raadplegen zoals op Bruna.nl. Het liefst wil je een originele titel die nog helemaal niet bestaat. Soms is het geen showstopper als de titel al gebruikt wordt, maar je wilt sowieso niet dat ze uitkomen bij een concurrerend boek of dat jouw boek ondergesneeuwd raakt tussen een enorme hoeveelheid titels.
Jouw boektitel Googlen
Vervolgens is het goed de titel ook te Googlen. Wellicht komen hier nog dingen naar boven waar je niet mee geassocieerd wilt worden en waar je niet tussen wilt staan met jouw boek. Ook kan het zijn dat er een ander product of dienst heel veel getoond wordt die al een gevestigde naam heeft. In dat geval kan het lastig worden om hoog in de Google-zoekresultaten getoond te worden. Bedenk of dit voor jou belangrijk is, maar maak in ieder geval de bewuste keuze.
Proeflezen
Leg jouw titel voor aan één of meerdere proefpersonen. Het beste is om dit te vragen aan mensen die binnen jouw doelgroep vallen. Dit kan jouw finale titel zijn, maar je kunt ook een aantal kanshebbers voorleggen om te kijken welke het meeste aanspreekt en waarom. Wellicht komt er wel een unanieme winnaar uit en anders heb je vaak hele nuttige feedback die de keuze makkelijker kan maken.
Leg het weg…
Heb je de tijd, neem die tijd dan ook. Leg het eens weg en kijk er later met een frisse blik opnieuw naar. Als je vastloopt en denkt dat je niets meer kunt verzinnen, kan het maar zo zijn dat je op een later moment weer genoeg nieuwe ideeën hebt. Of dat er een titel in je opkomt tijdens het boodschappen doen (vergeet hem dan niet te noteren!). Ook wanneer je jouw uiteindelijke titel hebt gekozen kun je deze nog even wegleggen; ben je er na een tijdje nog steeds tevreden mee of dient het toch nog wat bijgeschaafd te worden?
Hopelijk kun je met deze tips een boektitel bedenken waar je trots op bent. Succes!