Steeds meer mensen dromen ervan om een boek te schrijven. De wens om verhalen te delen is groot. Tegelijkertijd duikt steeds vaker de vraag op: kan kunstmatige intelligentie mij daarbij helpen? In deze blog leggen we uit welke rol AI kan spelen bij het schrijven. We bespreken de voordelen, de valkuilen en of je eigenlijk moet vermelden dat AI je heeft geholpen.
Kan AI een boek schrijven?
Het korte antwoord is ja. AI tools zoals ChatGPT, Jasper AI, Sudowrite of Claude kunnen in korte tijd duizenden woorden produceren. Ze bedenken plots, ontwikkelen personages en maken zonder moeite een hoofdstukindeling. Toch is het belangrijk om te beseffen dat AI geen menselijke ervaring of emotie heeft. Het werkt op basis van patronen in bestaande teksten. Een verhaal kan keurig in elkaar zitten, maar de echte gelaagdheid, nuance en beleving ontbreekt vaak. Dat is precies wat jij als schrijver onmisbaar maakt.
AI gebruik afhankelijk van je doel
Het type boek dat je wilt schrijven bepaalt hoeveel AI je kunt inzetten. Schrijf je een levensboek puur voor jezelf of je familie, dan kun je veel gebruik maken van AI. Het kan je helpen om feiten om te zetten naar een prettig leesbare tekst, hoofdstukken overzichtelijk te maken en te zorgen voor een logische opbouw. Het is dan wel belangrijk dat je zelf álle input levert en duidelijk aangeeft wat AI ermee moet doen, zodat er bijvoorbeeld geen fictieve verhaallijnen worden toegevoegd.
Wil je een roman of een boek voor het grote publiek uitgeven, dan ligt het veel gevoeliger. Hier wil je dat iedere dialoog, plotwending en emotionele laag klopt. AI kan hierbij ondersteunen, bijvoorbeeld door ideeën aan te reiken of teksten te redigeren, maar het kan je niet de persoonlijke ervaring en creativiteit geven die een goed verhaal uniek maakt.
De voordelen van een boek schrijven met AI
AI kan waardevol zijn als je het slim inzet. Het helpt bijvoorbeeld bij een writer’s block: een openingszin, een nieuwe invalshoek of een suggestie voor een dialoog kan genoeg zijn om je weer op weg te helpen. Ook kun je AI inzetten voor karakterontwikkeling of om suggesties voor een titel te krijgen. AI is daarmee een heel waardevolle sparringspartner.
Structuur aanbrengen gaat vaak ook makkelijker met een AI-tool. Een samenvatting, een hoofdstukopzet of een herschrijving in een andere stijl is snel geregeld. Het grote voordeel is dat AI je sneller en gestructureerder laat werken, zodat je meer tijd en energie overhoudt voor datgene wat alleen jij kunt: jouw persoonlijke verhaal vertellen.
AI is bovendien nuttig als redacteur. Vraag AI bijvoorbeeld om feedback op de opbouw van je verhaal of laat het controleren op grammatica en stijl. Zo maak je jouw manuscript nét een beetje professioneler.
En ben je eenmaal klaar met je manuscript, dan kan AI ook bij de promotie van pas komen, bijvoorbeeld bij het schrijven van een persbericht of een bericht voor social media.
De nadelen van een boek schrijven met AI
Naast de voordelen zijn er enkele aandachtspunten. AI kan je niet de creativiteit en eigenheid geven die een verhaal uniek maken. Het baseert zich op bestaande teksten en levert daardoor vaak voorspelbare uitkomsten.
Ook bij afbeeldingen geldt een vergelijkbaar punt: AI kan prachtige beelden genereren, maar sommige mensen herkennen ze vaak als AI-afbeeldingen. Dit kan de perceptie van je boek beïnvloeden, bijvoorbeeld bij illustraties of omslagafbeeldingen die niet volledig natuurlijk of authentiek overkomen. Zo is de afbeelding bij deze blog zo´n typische door AI gegenereerde afbeelding.
Daarnaast speelt het juridische vraagstuk van auteursrecht. Alleen een mens kan officieel auteur zijn. Laat je AI het grootste deel van je boek schrijven, dan kun je dat auteursrecht niet volledig claimen.
Bovendien blijft de kwaliteit jouw verantwoordelijkheid. AI maakt fouten, zowel feitelijk als stilistisch. Alles wat eruit komt, moet je zelf kritisch nakijken, aanscherpen en in jouw eigen toon omzetten. Zie AI echt als gereedschap, niet als vervanger.
Moet je vermelden dat je AI hebt gebruikt?
Op het moment van schrijven is er geen wet die je verplicht om aan te geven dat je AI hebt ingezet bij het schrijven van je boek. Toch zijn er situaties waarin transparantie verstandig is. Sommige self-publishing platforms zoals Amazon of Bol.com vragen al of er AI gegenereerde content in je manuscript staat. Wellicht verwachten zij dat dit in de toekomst wel een verplichting wordt, het zou ons in ieder geval niet verbazen. Daarnaast kunnen je lezers eerlijkheid nu al waarderen, zeker als AI een grote rol heeft gespeeld.
Heb je AI alleen gebruikt om ideeën op te doen, je structuur te verbeteren of een tekst te redigeren, dan hoef je dit niet te vermelden. Heeft AI echter grote delen van je manuscript geschreven, dan is het netjes om dit kort toe te lichten in een voorwoord of nawoord. Zo blijft duidelijk dat jij eindverantwoordelijk bent voor de inhoud en laat je zien dat je transparant bent over het creatieve proces.
Conclusie: jij blijft de schrijver
Een boek schrijven met AI kan veel voordelen bieden. Het helpt je sneller te werken, brengt structuur aan en kan je inspireren als je vastloopt. Maar uiteindelijk blijft het jouw verhaal, met jouw keuzes en jouw toon. Onze mening: AI kan een nuttige sparringspartner zijn, maar nooit de vervanger van de schrijver.