Gangen, huizen en bewoners in een straat in de Jordaan.
Hoe was dat in 1850 en in 1890?
Over werksters en winkeliersters, pesanders en politieagenten.
De Palmstraat in de Jordaan werd pas in de tweede helft van de zeventiende eeuw bebouwd. In de Bataafs-Franse Tijd (1795-1813) verarmde Amsterdam sterk. De handel lag nagenoeg stil. Begin negentiende eeuw zette het verval in. Veel panden werden gesloopt, bewoners verdwenen naar elders. In dit boek wordt eerst de ontwikkeling tussen 1775 en 1850 beschreven: de situatie in 1855 wordt gedetailleerd vastgelegd, bijv. de huizen, de gangen, woonomstandigheden, aantal bewoners, herkomst, leeftijden, geboorte en overlijden, geloof, beroepen, winkels, kinderarbeid.
De slechte economische omstandigheden verbeteren pas ná 1860. Daarna zet het herstel zich voort. Met de opkomende industrie, de groeiende handel en de uitbreiding van de Amsterdamse haven treedt een nieuwe bloeiperiode in. Oude beroepen verdwijnen, nieuwe komen ervoor in de plaats. Open plekken worden volgebouwd met nieuwe grotere huizen om de groeiende bevolking te kunnen huisvesten. Hygiëne verbetert, riolering wordt aangelegd. De nieuwe tijd en de gevolgen daarvan voor de inwoners van de Palmstraat, worden door de auteur opnieuw in 1890 vastgelegd. De straat is dan overbevolkt. De auteur verweeft deze veranderingen met voorbeelden uit zijn eigen familie.
In de twintigste eeuw kunnen veel woningen en huizen in de Palmstraat niet voldoen aan de nieuwe eisen van brandveiligheid en hygiëne met als gevolg onbewoonbaarverklaringen. Vanaf de jaren twintig worden opnieuw veel huizen afgebroken. In de straat staan dan opnieuw schuttingen en blinde muren. Pas in de jaren zestig en zeventig krijgt de bebouwing van de Palmstraat het karakter zoals dat nu nog ervaren kan worden.
De geschiedenis van de Palmstraat is niet alleen boeiend voor (oud)bewoners. De ontwikkelingen in de straat kunnen ook als voorbeeld dienen voor veel andere straten in de Amsterdamse Jordaan.
Het onderzoek geeft een boeiend beeld op microniveau van economische en sociale veranderingen in Amsterdam in de 19e en 20e eeuw.
Over de auteur
Ruud P. Siekerman is sociaal- en cultuurhistorisch geïnteresseerd. Hij was restauteur van antieke meubelen. Daarnaast schreef hij vanaf 2003 tot heden vele artikelen over de geschiedenis van Ouder-Amstel (Ouderkerk, Duivendrecht, Waver) in Speuren en Ontdekken, het historisch nieuwsblad van de Historische Vereniging Wolfgerus van Aemstel. Hij is sinds 2003 lid van de redactie en was van 2005 tot april 2023 hoofdredacteur.
Andere gepubliceerde artikelen van hem zijn bijv.:
– Een achttiende-eeuws Amsterdams Donderhuisje van John Cuthbertson, in Antiek (april 1989),
– Een Amsterdamse kolvenmaker in de negentiende eeuw, in Amstelodamum (maandblad juli/augustus 1989) en Nogmaals kolvenmakers (maandblad jan./febr. 1991),
– De Palmstraat in de tweede helft van de negentiende eeuw, in Amstelodamum (jaarboek 1994),|
– Dubbelportret van de Palmstraat, in Ons Amsterdam (december 1992),
– Kunstcollectie uit de vuilnis gevist, over kunstschilder Abraham (Nol) Polak 1905-1968, in Ons Amsterdam (maart 1993).
Boekpublicaties:
– De Erfenis van A.L.J. Bouten en het Spinozalyceum, de geschiedenis van de oud-leerlingenverenigingen van de Tweede Vijf en van het Spinozalyceum te Amsterdam, Amsterdam 2004, 280 pag.
– Joodse inwoners van Ouder-Amstel 1900-1950, Ouder-Amstel 2019, 355 pag.
2023 / softcover / formaat 170 x 240 mm / 116 pagina’s
